KİTLESEL RUHUN BİREYSEL RUH
ÜZERİNE ETKİLERİ
BİREYİN RUHSAL DURUMUNUN KİTLENİN RUHSAL ETKİSİ ALTINA GEÇİŞİ:
Le Bon bireysel psikolojik durumun kitle içine giren bireyde ortaya çıkışını (kitle psikolojinin ortaya çıkışını), “kalıtımsal etkenlerden oluşan bilinçsiz bir özden” kaynaklandığını varsayar.
Bu varsayımın tersine, bireyde kitle psikolojinin ortaya çıkışı salt toplumsal etkilerden kaynaklanır. Toplumsal etkiler, bireyin biyolojik ve bireysel duygulanımlarıyla algılarında ortaya çıkan değişimleri, kitle içine giren bireysel ruhsal durumun kitlesel ruhsal duruma dönüşümünün nedenlerini bize açıklar
Yas içinde bir kitle içine karışan birey, kitlenin yas niteliğini, sevinç durumunda bir kitleye giren birey sevinç niteliğini, öfke içinde veya coşkunluk içinde olan bir kitle içinde ise öfke ve coşkunluk niteliklerini kazanır. Bireyin ruhsal özü kitle içinde eriyerek, bireysel psikolojik durumu kitlesel psikolojik duruma dönüşür. Kitlenin sahip olduğu duygulanımlar ve duygulanım uyandıran düşünce etkileri, bireye bulaşıcı bir hastalık gibi bulaşır. Birey, bireysel istencinden çıkarak, kitlenin istenci altına girer, kitlenin bir öğesi olur. Bu değişim, genetik veya ırksal bir ruhtan değil, insanın biyolojik-fizyolojik yapısında, doğumdan sonra toplum içinde oluşan ruhsal izlerden gelir. Bireyin ruhsal durumunun kitlenin ruhsal durumunda eriyerek karışması, bireyin doğumundan sonraki yaşama evrelerinde edindiği toplu yaşama deney ve görgüleri ile gerek biyolojik gerekse toplumsal ortak özellik ve bağlardan ileri gelir. Kitlede bulunan özgürlük, ulus, yurt.. vb. düşünce ve duygulanımları bireylerin psikolojik yapılarında da vardır. Toplumsal yaşamın evrelerinde edinilen düşünce ve duygulanımlar, belirlenen amaç ve hedefler birey ile kitlenin ortak nitelikleri durumundadır. Karamsarlık ruhsal durumu içinde bir bireyin, sevinçli ve coşkulu kitle içinde eriyip gitmesi ve kitle ruhuna dönüşmesi, bireyin ruhsal yaşantısının üzerine odaklanan algılarının kitle içinde, kitlenin algılarına dönüşmesi ile oluşur.
Bireysel ruhun bu kitlesel ruha geçişi, kitlenin içinden çıkınca sona erebilir. Buna “geçici kitlesel ruhsal duruma geçiş” diyebiliriz. Kalıcı olarak kitlenin ruhsal durumuna geçiş, bireyin varlığını kitlenin varlığı ile özdeşleştirmesi, kalıcı olarak kendi ruhsal durumunu oluşturan nedenden sıyrılarak kitlenin ruhunu oluşturan nedeni etki olarak kabullenmekle gerçekleşir. Karamsar ve kaygılı bireysel ruhsal durum, kitlenin sevinçli, coşkulu ve öfkeli ruhsal durumu ile özdeşleşerek kitle ile bağlarını kurar ve kitle psikolojisini kabullenir. Bu kabullenmeye neden bireyin varlığının kitlenin varlığı ile yetkinleştiriyor olmasıdır. Her birey, toplumsal bir varlık olarak kitle içinde kendini güven içinde algılar ve varlığının yetkinleştiğini duyar. Karamsarlıktan, kaygıdan uzaklaşır. Tersi olarak da, korku ve kaygı içinde olan bir kitle, bireyin de korku ve kaygı içine girmesine neden olur, çünkü bireyin varlığı kitlenin varlıksal durumuna bağlıdır, kitlenin ruhu ile özdeşleşmiştir. Yine bu neden gereği, kitleye duyulan öfkeyi, saldırıyı kendi varlığına yapılmış olarak algılar. Bireyin etkinliği kitlenin etkinliği içinde erir, kitlenin eyleminin ayrılmaz parçası olur. Kitlenin içindeki eylemin hedefi ve amacı, özgürlüğünün sınırları sorgulanmaz. Hedef ve amaçlar kitle tarafından doğrulanmış, eylemin özgürlüğünün sınırları kitle tarafından çizilmiştir. Eylemin amaçları ve özgürlükleri kitlenin güvencesi altındadır.
KİTLE VE BİREYİN NİTELİK İLİŞKİSİ:
Kitle bireylerden oluştuğundan, kitlenin sahip olduğu nitelikler bireylerin niteliklerine göre değişir. Bilgili, kültürlü; öfkeli, coşkulu kitleler bireylerinin bu niteliklerinin varlığını yansıtır.
Kitleler bireylerden oluştukları için, bireysel psikolojilerin niteliklerini gösterirler. Kendisine saygılı olana saygıyla, kendisine öfkeyle yaklaşana öfkeyle karşılık verirler. Kitlelerin sahip oldukları düşünce yapıları da bireylerinin düşünsel nitelikleri gereği birbirinden farklıdır. Bu farklılık, kitlenin psikolojik yapısı ile bireyin psikolojik yapısının (kitle ile bireyin) özdeşleşebilmesini engelleyen en büyük etkendir. Düşünce, us ve mantıksal niteliklere ilişkin kitle birey özdeşleşmesi dışında özdeşleşmelerde etkileşim kolaylıkla gerçekleşir. Düşünüş biçimi farklılıkları kitleleri ve bireyleri birbirinden ayırır. Dünyaya bakış açısı farklı bir bireyin kitle içine girip kaynaşamaması bu ayrıcı niteliğin ayırıcı gücündendir.
Toplumdan ve kitleden yalıtık bireyde davranışın ortaya çıkış yönü kişisel yarar (çıkar) iken, kitle içinde kişisel yarar topluluğun yararına yönelir. Sonuçta kişisel yarar topluluk yararı ile özdeşleşerek algılanır. Bireyin bu davranışı ahlaki yapıyı oluşturur. Ahlaklı olmakla gerçekte kendi yararını düşünmüş olur. Kitlenin içinde, kitlesel ruhla özdeşleşmeyen; kitlenin zararına, kendi yararına göre davranan (çıkarcı olan), kitleye zarar verirken kendi varlığına da zarar verir. Toplumsal düşünmeyen, toplumu yıpratırken kendi varlığını da yıpratmaktadır.
Bireysel psikolojinin kitle psikolojisi içinde eriyebilmesi için kitle ile birey arasında bu varlıksal bağın bulunduğunun kesin olarak algılanması gerekir. Tersi durumda birey kitleye katılmayacak, kitlenin zararına tavır alacaktır. Çıkarcı, ahlaksız, kargaşa çıkarıcı bireysel psikolojiler ortaya çıkacaktır.
KİTLE ÖNDERİ İLE KİTLE -BİREY İLİŞKİSİ:
Önder, kitleyi oluşturan ortak duygulanımların, amaçların, ideallerin, düşüncelerin bütününü taşıyan bir simgedir. Kitlenin bireylerinin ortak niteliklerini üzerinde taşıyan ve en iyi dile getiren kişidir. Bu niteliği ile önder bir yandan kitlenin bir bireyi diğer yandan ise kitlenin kendisidir. Bireylerin algılarında yatan istekleri, idealleri, her türlü duygulanımlarıdır. Kitleyi bir arada tutan bağ, bireyleri birbirine bağlayan güçtür. Bireylerin kendilerini güven altında hissettikleri, isteklerini karşılayacak, ideallere ulaştıracak ‘Yüce Benliktir’. Bu nedenle önderlere aşırı ilgi gösterilir, yüceltilir, düşünce ve anlatımları peşinde tartışmasız, eleştirisiz gidilir. Hatta tarihte örnekleri görüldüğü gibi, diktatörlük rejimlerinde tanrılaştırılır.( Hitler, Mussoloni örneklerinde olduğu gibi)
BİREYİN KİTLEDEN ETKİLENMESİNDE DOĞRUDAN VE DOLAYLI İLETİŞİM:
Bireyin psikolojik yapısının kitle psikoloji içinde erimesi, en güçlü olarak doğrudan birebir kitle içinde kitlenin etkisi algılanarak gerçekleşir. Birey salt usunun, mantık gücünün etkisini varlığını denetlemede kullanmadığı sürece kitlenin psikolojik yapısından kurtulamaz.
Bireyin psikolojik yapısının kitle psikoloji içinde erimesi, kitle psikoloji ile kaynaşması, özdeşlemesi, doğrudan kitle içine girmeden de gerçekleşebilir. Birey kitle içinde bulunmadığı halde, bulunuyor ortamı oluşturularak, bireyin ruhsal durumu kitlenin ruhsal durumunun etkisi altına alınabilir. Bu psikolojik değişim, bireysel ruhsal durumlarla kurulacak iletişim ile gerçekleşir. İletişim ise, birebir olmadığından iletişim araçları ile sağlanacak demektir. İletişim araçlarının etki gücüne, kullanım yeteneğine bağlı olarak bireysel ruhsal durumlar kitlesel ruhsal duruma dönüştürülür, bireysel davranışlar kitlesel davranışlar durumuna getirilir. Bu geçiş ve dönüşümler yine bireylerin sahip oldukları salt usun, mantığın etki gücünün oranına bağlıdır.
İletişim araçları çağımızda bilim ve teknolojiye bağlı olarak görsel ve işitsel olarak olanaksız olarak görülen birçok düşü geride bırakarak gelişmiştir. Bu gelişmenin en etkili yöntemi, elektronik dalgalarla uzaktan beyin denetimini kurarak bireysel ve kitlesel ruhsal durumları etki altına alarak bireylere ve kitlelere yön vermektir. (bk. Uzayda Yapılan Açık ve Gizli (Askeri) Büyük Bilimsel Deneyler ve Etkileri, http://www.iinci.blogspot.com/ )
İletişim teknolojilerindeki bu büyük gelişmenin bireyin istencini, özgürlüğünü ortadan kaldırarak, kendi dışında istençlerin kölesi durumuna gelişini kolaylaştırdığı, olanaklı duruma getirdiği için büyük zararlı etkileri vardır. Ancak diğer yandan, her türlü bilgiye ulaşımı kolaylaştırdığı, bilinçliliği arttırdığı, bireyin kendi istencini kullanarak yaşamına yön verme olanağını sağladığı için dengeleyen bir yararı vardır. Bu dengenin bireyin yararına daha gelişmesi için bireylerin, bütün zamanlardan daha fazla bilimsel ilkelere bağlı, salt us ve mantık çözümlemeleri ile istençlerini oluşturarak yaşamlarını yönlendirmeleri gerekir.
İsmail İNCİ, 20//12/2010
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder