CHP-MHP’DEN OLUŞAN MUHALEFETİN
İLK TUR SEÇİMDEN İTİBAREN ORTAK CUMHURBAŞKANI ADAYI (ÇATI ADAYI) İLE SEÇİME
GİTMELERİNİN NEDENLERİ
Cumhurbaşkanı,
ülkemizde ilk defa halk oylaması (referandum) ile doğrudan halk tarafından
seçilecektir.
Seçim yasa
koyucular tarafından iki aşamalı olarak düşünülmüştür: Birinci aşamada toplam
geçerli seçmen oylarının salt çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı olarak
seçilir. Diğer aday veya adaylar yüzde ve sayı olarak salt oyların altında
kaldığından seçilemez. Bu yasa maddesi gereği olarak en az : 52.695.832 (Yurtiçi
seçmen sayısı)+2.750.950 (Yurtdışı seçmen sayısı)= 55.446.782/2=27.723.391+1=27.723.392
(yirmi yedi milyon yedi yüz yirmi üç bin
üçyüzdoksan iki) oy alan aday birinci turda cumhurbaşkanı olarak seçilecektir.
Bu sayı tüm seçmen oylarının geçerli olduğu varsayılarak hesaplanmıştır. Geçersiz
oylar ortaya çıktığında o kadar azalacağı hesaplanır.
Birinci turda hiçbir aday salt çoğunluğa
eşdeyişle 27.723.392 oy sayısına ulaşamazsa cumhurbaşkanı ikinci tur seçimle
belirlenecektir. İkinci tur seçimin en
önemli özelliği, birinci tur seçim ikiden fazla sayıda adayla yapılmasına
karşılık ikinci tur seçimin ancak iki adayla yapılmasıdır. Bunun için de,
birinci turda en çok oy olan örneğin sekiz adaydan iki aday belirlenerek seçime
gidilecektir. İkinci turda ise en çok oy alan aday üçüncü bir tur seçime gerek
kalmayarak, cumhurbaşkanı seçilecektir.
Yüksek seçim
Kurulunun açıkladığı kesin rakamlara göre 30 Mart 2014 Yerel seçim sonuçları
aşağı olduğu gibidir:
Belediye meclisi üyeliği seçimleri oy
oranları ;
AK Parti; yüzde 42,87
CHP; yüzde 26,34
MHP; yüzde 17,82
BDP; yüzde 4,16
51 ilde il genel
meclisi üyeliği seçimleri oy oranları ;
AK Parti; yüzde 45,43
CHP; yüzde 16,87
MHP; yüzde 20,21
BDP; yüzde 7,73
Büyükşehir belediye
başkanlığı seçimleri oy oranları ;
AK Parti; yüzde 45,54
CHP; yüzde 31,04
MHP; yüzde 13,65
BDP; yüzde 3,09
Belediye Başkanlığı
seçimleri oy oranları da şöyledir;
AK Parti: yüzde 43,13
CHP; yüzde 26,45
MHP; yüzde 17,76
BDP; yüzde 4,18
Bu rakamlar içinde en yüksek oranlar olan büyükşehir
belediye başkanlığı seçim oranları göz önüne alınsa bile CHP ile MHP’nin oy
oranları toplamı İktidar partisinin oy oranlarına ulaşmamaktadır.
İktidarın adayının
cumhurbaşkanı seçilememesi için muhalefetin ortak bir cumhurbaşkanı adaylığında
oylarını birleştirerek seçimlere gitmeleri zorunlu görünmektedir. Cumhurbaşkanlığı yasasına göre; en son yapılan
milletvekili genel seçimlerinde, aldıkları geçerli oylar toplamı birlikte
hesaplandığında, yüzde onu geçen siyasi partiler de ortak aday gösterebilir.
Birinci turda
muhalefet, kendi belirledikleri veya ortak anlayışla belirledikleri ayrı ayrı
kendi adaylarıyla seçime girdiklerinde salt oyu alarak cumhurbaşkanlığı seçimlerini
kazanmaları, iktidar partisi (AK Parti) ne kadar yıpranmış olursa olsun
olanaksız görünmektedir. Çünkü % 30’lar ve %16’lar civarında olan bir oyun %50’lere
çıkması gerçekçi olarak bakıldığında olanaksızlığı görünmektedir. Buna karşılık
oy oranı %45 civarlarında olan iktidar partisinin ne kadar yıpranmış olursa
olsun, BDP’nin (HDP) ve diğer küçük
partilerin oylarını her ne pahasına olursa olsun anlayışı ile alması olasılığı
yüksektir. Bu nedenle muhalefetin ortak tek adayla seçime girmemeleri büyük bir
risktir.
Gerçekçi olarak
ele alındığında da ortak aday belirlenerek (Çatı Adayla) seçime girmek ancak
birinci tur için gerekli, mantıklı bir çalışmadır: İkinci turda ortak aday
belirleme çalışması diye bir düşünce ve girişim olamaz, çünkü en çok oy alan
iki adaydan başka aday ikinci tur seçimde olmayacaktır. Bu adaylardan birisi
iktidarın diğeri ise muhalefetin adayı olacaktır. Muhalefetin bu adaydan başka adayı
olamayacağı için, ortak aday arayışı ikinci turda olanaksızdır.
Bu zorunluluklar
nedeniyle, cumhurbaşkanlığı seçiminde, gerekli niteliklere sahip, hem sol hem
de sağ partilerin seçmenlerinden oy alabilecek, tüm halkın ilgisine, beğenisine, gönlüne sahip
ortak tek adayın belirlenerek seçime gidilmesine karar verilmesi ve bir an önce
bu adayın halka anlatılmasına, tanıtılmasına başlanması; ikinci turda da aynı
birlik ve ortak güçle seçimlerde çalışılması ile cumhurbaşkanlığı seçimlerinde
istenen adayla seçimin kazanılması büyük bir olabilirliktir.
İsmail
İNCİ, 16/06/2014