-GÖKHAN İNCİ’YE-
DUYGULARIN KÖKENİ VE BÖLÜMLENMESİ [BİREYSEL VE TOPLUMSAL DUYGULANIMLARIN NEDENLERİ VE SONUÇLARI] (2)
Düşünceler dış dünyanın, dış dünyadaki varlıkların aralarındaki bağ ve ilişkilerin, etkileşimlerinin yansımalarıdır. Bu gerçeklik ile, canlıların düşünceler karşısındaki tepkileri, dış dünyada varlık ve cisimlerle olan ilişkilerindeki tepkilerle eşit düzeylerde ortaya çıkar. Varlığına zarar veren ve verecek durumda olan nesne ve olgular karşısında göstermiş olduğu iki tip tepkiyi, aynı düzeyde düşünceler karşısında da gösterir.
Canlı varlıklar varlıklarına zarar verecek olan ve zarar veren etkenler karşısında içgüdüsel olarak iki tip tepki gösterirler: a) Öfke, kin, düşmanlık duyarlar. B) Korku, kaygı, tasa, üzüntü, yılgınlık, ürkeklik duyarlar.
Canlıların gerek somut dünyada, gerekse soyut dünyada (düşüncelerde) varlıklarını tehdit eden varlık ve olgular karşısında bu iki tip tepkinin ortaya çıkma öncelikleri, tehditler karşısında sahip oldukları korunma ve saldırma güçlerine bağlıdır.
Canlılar eğer tehdit eden varlık ve olgular, tehdit edilen varlıktan üstün ise korku, kaygı, tasa, üzüntü, yılgınlık, ürkeklik duyarlar ve edilgen davranışlar gösterirler. Varlığını tehdit eden varlık ve olgular zayıfsa öfke, kin, düşmanlık duyarlar ve korunma tepkisine bağlı etkin davranışlar ortaya çıkarırılar. Bu iki tip tepkinin ortaya çıkışı düşünceler ve düşünce dizgeleri karşısında da aynı biçimde gerçekleşir. Düşüncelerimizi tehdit eden düşünceler karşısında da doğrudan varlığımızı tehdit eden varlık karşısında içgüdüsel olarak gösterdiğimiz bu iki tip tepkide bulunuruz.
Tehditler, salt doğrudan varlığımıza ilişkin olmayabilir. Varlığı bütünleyen, destekleyen, sürmesi ve geliştirilmesinde yardımcı olan her türlü canlıya, cansız eşya ve olguya karşı yapılan tehdit ve saldırılar doğrudan varlığa yapılmış olarak algılanarak aynı tepkiler ortaya çıkar.
Varlığımızı bütünleyen, destekleyen, geliştiren varlıklara ve olgulara sevgi duyarız. Sevgi duygusu taşıdığımız her varlık ve olguya yapılan düşmanlık ve sevgi duyduğumuz varlıkların sevgi duyduklarına yapılan saldırı ve tehditler de doğrudan öz varlığa yapılmış olarak algılanır ve bu iki tip tepki ortaya çıkar. Bu sevgi olgusu zincirleme, sevginin bağlandığı en son halkaya değin gider. İkincil bir varlık alanı olarak varlığı kuşatır.
Düşünce dünyasında ortaya çıkan sevgi duygulanımı ve ilişkileri, dış dünyada ortaya çıkan sevgi duygulanımı ve ilişkileri ile özdeş nitelikler taşır. Sevgi duyulan düşünce ve düşünce dizgeleri ve bu bunlara sahip kişi ve topluluklara yapılan düşünce dünyasında saldırılar karşısında aynı tepkiler içgüdüsel olarak ortaya çıkar. Sevdiğimiz düşüncelere ve düşüncelerimizi sevenlere yapılan saldırı karşısında öfke, kin, üzüntü, tasa, kaygı,korku..vb duyarız.
Yerleşmiş olan düşünce dizgeleri, düşünler, değer yargıları ve yeni düşünler arasındaki çatışmalar, varlıklar üzerinde yapılan çatışmaları simgeler. Bu çatışmalar içgüdüsel tepkileri uyararak sürekli etkinliklerini canlı tutar. Dinsel inançlar, dinsel inanç yapısında olan düşünce dizgeleri arasındaki çatışmalar, somut dünyada ortaya çıkan duygu tepkilerini sürekli uyarılmasına neden olurlar. Bu düşünce bütünlüklerinin, olgularının ortaya çıkardığı duygu tepkileri düşünce bütünlüklerinin özelliklerine göre kavramlaştırılır: İslamcı tepki (duygulanım), toplumcu tepki (duygulanım), ulusalcı tepki (duygulanım)..vb.
Dinsel, mezhepsel, grupsal çatışmalar bu tepkilerin, düşüncelerin çatışmasıdır. Her düşünsel alandaki duygusal tepki, somut bir nefsi müdafaa tepkisi olarak ortaya çıkar, saldırının ortadan kaldırılması veya kalkması ile sona erer.
Düşüncelerin daha özgür olarak söylendiği, düşüncelerin daha geniş ölçülerde çatıştığı, düşüncelerin birbirlerine saldırdığı demokratik yönetimlerde, düşüncelere bağlı öfke, kin, düşmanlık, korku, kaygı..vb duyguların daha çok çıkması kaçınılmazdır. Demokratik yönetimlerin öz niteliği olan düşüncelerin özgür olarak dile getirilmesi ve savunulması, düşünceler arasında çatışmaların, saldırıların olmasına neden olur. Düşünce alanındaki bu savaş, somut dünyada da savaşları, birbirine düşmanlıkları ortaya çıkarır. Saldırılar karşısındaki duygusal tepkileri günlük yaşamın bir parçası durumuna getirir. Zaman zaman soyut alandaki tepkiler somut alana yansır, kavgalar olur, cinayetler işlenir.
Demokratik yönetimlerde, somut alanda düşmanlıkların ortaya çıkmaması için düşüncelerini söyleyen ve savunanların çok hoşgörülü olmaları gerekir. Bu zorunluluk, demokratik yönetimlerin ‘hoşgörüyü (toleransı)’ özniteliklerinden birisi yapar. Ancak, soyut alandaki çatışmaların nitelikleri ile somut alandaki çatışmaların niteliklerinin özdeş olması nedeniyle ilgi, yakınlık ve özellikle sevgi duyulan düşüncelere, düşünce sahiplerine, gruplarına..vb yapılan saldırılara karşı kin, nefret, öfke; üzüntü, kaygı..vb duymamak, düşman olmamak çok zordur. İnsanın bu doğal özü nedeniyle hoşgörülü olmak çok güçtür. Özgür düşüncenin önemini kavramış olmak, düşünceler arasındaki çatışmalarda öfke, kin, düşmanlık, korku, kaygı..vb, duygu ve tepkilerinin ortaya çıkmasını önlemeye yetmemektedir.
Düşüncelerin anlatımı, düşünceler arasındaki çatışmaların somut alanda çatışmaya dönüşmemesi çok duyarlı bir üslubu gerektirir.
Düşünce özgürlüğü ifadesi altında özel çıkarları dile getiren ve çatışan düşünceler, dış dünyada çatışmaları zorunlu kılar. Bu gerçeği özellikle seçimlerin gerçekleştirilme zamanlarında net olarak görürüz. Düşüncelerin çatışmasının somut alanda en yakın tarihte görülen örneği, ABD’nin Arizona eyaletinde 08/01/2011 Cumartesi günü düzenlenen silahlı saldırıda altı kişinin hayatını kaybettiği, aralarında Temsilciler Meclisi üyesi Gabrielle Giffords'un da bulunduğu 14 kişinin yaralandığı saldırıdır. Sayın ABD devlet başkanı Obama’nın konuşması demokratik yönetimlerindeki düşünce alanındaki çatışmaların somut alanda görülüşünün nedenlerini çok güzel dile getirmektedir: “, "Söylemlerimizin aşırı derecede kutuplaştığı bir dönemde, dünyanın başına gelen bütün kötülüklerden dolayı tüm suçu bizden farklı düşünenlerin üzerine yıkmaya aşırı hevesli olduğumuz bir dönemde... bir an için durup, birbirimizle yaralayıcı değil, onarıcı bir şekilde konuştuğumuzdan emin olmamız hepimiz için büyük önem taşıyor."
Düşünceler açıklanırken, savunulurken dile getiriliş biçiminde ‘genel yarar’ düşüncesinin çok duyarlı olarak ifade edilebiliyor olması gerekir. Ancak genel yarar düşüncesi altında özel çıkarları savunan ve diğer düşüncelere saldıran düşünceler, somut alanda da çatışmaların, düşmanlıkların ortaya çıkmasına neden olur. Bu tip düşüncelerden bazıları genel yararı savunduklarını ileri sürerek doğrudan diğer düşüncelere soyut ve somut alanda düşmanlıklarını ilan ederler ve savaş açarlar. Demokratik ortamın düşünce alanındaki savaşının somut alandaki savaşa dönüşmesi kaçınılmaz olur. Genel kanıyı oluşturma (çoğunluğun oyu ile iktidar olma) çabaları demokratik yönetimlerin özü olsa da bu tür kanı oluşturma için düşüncelerin savunulması toplumlarda somut düşmanlıkların oluşmasına, kin, öfke duygularının topluma egemen olmasına, toplumsal bunalımlara, somut çatışmalara neden olur.
Bu tip düşünceler büyük uslamlama ve mantıksal disiplinle ortaya konulan etkileme gücü olan, şiddetli sevgi ve özveri duygulanımları taşıyan dizgesel nitelikte düşünce bütünlükleridir İdeolojik duygulanımlar olarak adlandırabileceğimiz bu toplumsal etkili duygulanımların başlıcaları dinsel duygulanımı, ulusal duygulanım, emek duygulanımı veya ideolojileridir. Bunların dışında düşünce dizgeleri içinde, erdemliliğe, yurt sevgisine, ideal toplum düşüncelerine dayanan istek ve duygulanımlar (ideolojiler) varsa da, dinsel, ulusal ve emek duygulanımları kadar öne çıkmazlar.
Bu düşünce dizgelerinin bazı açıklayıcı ve yayıcıları, düşünce sistemlerini yaşamın amacı durumuna getirdikleri için üslupları doğrudan çatışma, saldırı biçimindedir. Demokratik ortamlarda bu saldırı ve düşmanca üslup, demokrasinin özniteliği olan hoşgörüye aykırı olmasına rağmen kolaylıkla kullanılır.
Bu düşünce dizge ve birlikleri, genel yarar için değiştirilmesi amaçlanan ve belirli koşullarda doğru ve gerekli olan düşüncelerden oluşurlar. Sevgi, özveri ve düşmanlık duygulanımlarını kanılarla birlikte yayarlar. Düşünce bütünlüğü olarak ortaya çıkışlarını oluşturan koşullar ortadan kalktığı ve koşullarla uyumlu olmadığı durumlarda da birer çözüm düşünleri olma eğilimi taşıdıklarından ve kitleleri özel amaçları yönünde yönlendirmek ve egemen olmak isteyen kişi ve grupların kullandıkları birer araç olarak, yanlış eylemlere ve toplumda yıkıcı etkilere neden olurlar.
DİN İNANCI:
Tanrılaştırılmaya en elverişli varlıklar, Montaigne’nin dediği gibi: “en az bildiğimiz şeyler değil, bizden en güçlü olan şeylerdir.” Bu güçler, kendilerinin gücüne en çok gereksinme duyduğumuz varlıklardır. “İnsan önce, kendisinden güçlü ve üstün gördüğü fizik güçlere taptı”(Volney).
Bu gücü yanında gören insan varlığı, kendini sonsuz güvende hisseder. Din inancı ile insan, varlığını, doğaya karşı güvende hissetmiştir.
Din inancı ile insanın varlığında kendine ve yaşama karşı güven duygusu egemen olur; korku, kaygı, yılgınlığın yerini cesaret, huzur, sevgi , sevinç..vb alır.
Dinlerin kökeni insanın, kendisini kendinden güçlü güçlere karşı korumak için yarattığı eylemde yatar. Kendinden güçlü güçlere karşı kendini korumanın en basit yolu, ona hoş görünmek, onun isteklerini yerine getirmektir. İlkel insan kendinden üstün olan vahşi hayvan ve doğa olaylarını hoş edebilmek için ona yiyecekler, kendisinin sahip olduğu en değerli ürünleri ona sunmayı görgü ve deneyimleriyle öğrenmiştir. Ancak ona yaklaşma sorunu vardır. Bunun için onun çizgilerini çizer, bu çizgilerinin yanına yiyecekler koyar. Böylece ilk resim sanat olarak ortaya çıkar. Daha sonra putlarını yapar, putlarına kurbanlar keserek hoşnutluğunu elde etme çabasını sürdürür. Tanrıların hoşuna gitmek için putlarının önünde yapmış oldukları taklitler, çıkardıkları sesler şiir ve müziğin, dansın ve tiyatronun ilkel görünümleridir. Böylece yontu(heykel) sanatı, dans, tiyatro, şiir ve müzik sanatı doğar.
İlkel insanın bu kendinden güçlü güçlere tapma eylemi, kendi cinslerine karşı da olur. Yunanlıların Tanrı olarak insan kişiliklerini oluşturmaları bu nedenledir. Zeus, insan kişiliğinde canlandırılan ve heykelleri yapılan en büyük tanrıdır. Antik Yunanlılarda olimpiyatlarda, büyük başarı gösteren sporcular da bu nedenle yarı Tanrı olarak görülürdü.
Krallar ve soyluların toplumda diğer insanlardan sahip oldukları üstün güçleri ile ortaya çıktıkları görülür. İnsanlar, içlerinden en güçlü kişi ve kişileri kendilerine koruyucu seçmiş, güçlerinin altına sığınmışlardır.
Varlığı eksik olan insan tamlığa muhtaçtır ve bu tamlığı tam bir güce sahip olarak gördüğü doğadaki varlıklarda ve olaylarda aramıştır.
İlkel insan zayıf, güçsüz, eksik olan varlığını koruyarak güven altına almak için, kendinden üstün ve varlığı için tehlikeli olan her yaratık ve doğa olayını tanrılaştırır, sonuçta çok tanrılı dinler ortaya çıkar. Evindeki, aile düzenini koruması için kendisine inandığı ocak tanrısından başlayarak, gökte kendisine ve tüm canlılara yaşam kaynağı olan güneşe kadar taptığı birçok tanrıya inanır, güvenir; dua ederek yardımına sığınır. Bu çok tanrılı dinsel inanç yaşamın dünyanın her tarafında, toplumların birbiriyle etkileşimi olmaksızın, ilkel insanın belirli gelişme evresinde zorunlu olarak ortaya çıktığı görülür.
İnsan, varlığını güvenleştirmek ve yetkin olarak sürdürmek için kendinden üstün birden fazla güçlere tapınmasını(çok tanrılı inancı), bu güçlerin zayıflığını görmesi ve birden fazla tanrının ussal olarak varlığının olamayacağı bilincine varması ile sona erdirir. En son Yargısında öncesiz ve sonrasız olarak varlığını sürdüren, hiçbir koşulda zayıf olmayan bir güce yönelerek, bu niteliklere sahip ancak tek bir Tanrı olabileceği ve bu tanrıya inanılması, güvenilmesi ve sığınılması gerektiği düşüncesi ve inancına vararak tek tanrılı dinsel inancı kabullenir.
En Yüce Yaratanı Arayış Güdüsü:
İnsan varlığının ussal, düşsel, duygusal olarak en büyük yaratanı ( koruyucu, güvenliği sağlayıcı, besleyici varlığı, büyük babayı, ulu yaratanı); geriye doğru giderek, çevresini saran tüm yer ve zamanlarda araştırarak bulmak istemesi, ona erişme çabası; sonsuz bir neden –sonuç edimler zincirinin doğayı kuşatan varlığının varlığımızı da etkilemiş olmasından içgüdüsel olarak ortaya çıkar. Altbilinçte zaman zaman bu etkinin uyandığını duyumsarız, düşünürüz, bulmak isteriz. Ancak sonsuz geriye gidişin içinde kaybolarak sorunu çözemeyiz. Hz.İbrahim Peygamber, böyle bir düşünüş içinde sonsuz varlığı, yüce yaratanı, ay’a yıldızlara, güneşe ..vb bakarak soruşturmuş, sonuçta, tümel bir varlığı kabullenerek ve inanarak çözüm bulmuştur.
Tanrı inancına olan gereksinim; yaşamın acı, işkence, felaketlerine, korkularına karşı koyabilme, dayanıklı olma, direnç sağlama için sığınacak bir koruyucunun, güven sağlayıcının varlığına olan gereksinimden ortaya çıkar. Tanrı inancı, yaşamın zorluklarına karşı vücudun geliştirdiği bir direnç sağlama yöntemidir. İnsanın yaşama karşı bağışıklık sistemini geliştirmesidir. Dinsel inanç düşüncesini, insan, vücudunun bağışıklık sisteminin bir parçası olarak oluşturduğundan, insan türü varolduğu sürece, bütünüyle olumsuzlamak, yok saymak olanaklı değildir. İnsan Tanrısal varlığı, yitirdiğini düşündüğü zamanlarda yine arayıp bulmuştur. İnsan varolduğu sürece ruhun ölmezliği düşüncesi, varlığının sonsuz süreceği inancı, sonsuz yaşam isteği olacaktır.
“ Çeşit çeşit acı ve en çok da haksızlıktan, şahsi ve dünyevi günahlardan ezilmiş olan basit, alçak gönüllü Rus ruhu için en büyük ihtiyaç avuntu, kutsal bir varlık bulup önünde secdeye kapanmaktır.” (s.31), Dostoyevski, Karamazov Kardeşler.
DİN İNANCININ İNSAN RUHU ÜZERİNDEKİ OLUMLU ETKİLERİ :
Dostoyevski, Karamazov Kardeşler romanında çağının düşünce akımlarını ve bu düşünce akımları arasındaki çatışmaları anlatır. Özellikle de onsekizinci yüzyılda dinler üzerine yapılan eleştiriler sonucu din inancının zayıflamasını, Tanrı inancının yitirilmesini ve Tanrı inancının yitirilmesi sonucu ortaya çıkan toplumsal değişmeleri, aile yapısında bozulmaları kişi ve olaylarla gözler önünde canlandırmaya çalışır. Bir yandan karakterleri ile din inancının gereksizliği düşüncesini savunanları betimlerken, diğer yandan dinin insan ve toplum yaşamı için vazgeçilmez olduğunu betimler. Din inancı ile insanın varlığında kendine ve yaşama karşı güven duygusu egemen olmuştur; korku, kaygı, yılgınlığın yerini cesaret, huzur, sevgi , sevinç..vb almıştır.
“…Sinirli, şüphesiz ruhça hasta kadının kutsal ekmekle şarabın önünde eğilirken bütün vücudunda tam anlamıyla bir değişme, mucize ve iyileşmeye inancından doğan bir sarsılma oluyordu. Kriz bir zaman bile sürse yüzde yüz bir iyileşme oluyordu. Şimdi de Staretz önlüğünün ucunu hastanın başına koyar koymaz aynı şey oldu.” (s.49), Dostoyevski, Karamazov Kardeşler.
Dostoyevski’nin de romanında gösterdiği gibi dinsel inanç ve dinsel sevgi, insanlarda ruhsal tedavi etkisi yaratır. Bu etki insan vücudunda bağışıklık sisteminin güçlenmesine neden olarak gerçekleşir.
Psikolojik terapide de hasta anlatımlarıyla güven, sevgi, ilgi, yakınlık ortamında varlığını duyarak korkularını üzerinden atar. Terapist psikologun rolü, bu güven ortamını oluşturan, kendine güvenilen, kendinden destek alınan etken durumundadır.
Sevginin iyileştirme gücü de aynı ilkelerden ileri gelir. Dinsel inançla gelen Tanrı sevgisi korkuları insan ruhundan siler. Psikolojik bozukluk ve hastalıkların temel nedeni, genetik olarak fizyolojik yapıda bozukluklardan ileri gelmediği sürece, insan ruhunda korkuların yapmış olduğu etkilerdir. “…hep korkular içinde olan kadın, bir çeşit sinir hastalığına utuldu. Bu hastalığa çoğu zaman basit tabakada ve köylü kadınlar arasında rastlanır. ‘Havaleli’ derler bunlara.” (s.14), Dostoyevski, Karamazov Kardeşler.
İnsan varlığında ortaya çıkan bu “doğal din inancı”, insan varlığında doğada üstün güçlere karşı savaşma gücü yaratmış, insanlığın gelişim sürecinin ayrılmaz bir parçası olmuştur. Bu nedenle insan düşünen bir varlık, toplumsal olan bir varlık olduğu kadar dinsel bir varlıktır.
MÜZİK İLE RUHSAL OLAYLARIN TEDAVİ YÖNTEMİ VE DİN İNANCI İLE BENZEŞMESİ:
Müziğin bozulan ruhsal durumları iyileştirmesi etkisi, din inancının sevgi gücünün insan bağışıklık sisteminde ortaya çıkardığı güç ile iyileştirme etkisine benzer nitelikler taşır. Müzik sesleri, ruhsal yapıda bozukluklara neden olan korku olaylarının yerine sevgi, güven, cesaret veren imgelemleri ruhsal yapıda uyandırarak, fizyolojik yapıda bağışıklık gücünü artırır; korkuları ortadan kaldırarak, kendine olan güven duygusunu ortaya çıkarır.
Özellikle Osmanlı darüşşifalarında müzik ile tedavi yöntemi yüzlerce yıl bir yöntem olarak uygulanmıştır, ancak, etkili bir yöntem olarak görülmediğinden sonraki yıllarda vazgeçilmiş görünüyor. Bu tedavi yönteminin etkisinin zayıf kalması, tüm hastalıkların tedavisinde olduğu gibi, tedavinin bireysel oluşu ilkesinin önemsenmemesinden veya bilincinin uygulanmamasından ileri gelir.
Tüm tedaviler her bireyde, bireyin bağışıklık sistemine, bireyin yapısına ve hastalığın bireydeki özelliklerine göre değişir. Müzik ile uygulanacak tedavide de her bireyin, doğuştan başlayarak etkileşimde kaldığı müzik seslerinin nitelikleri belirlenerek bireye özgü müzik makam ve ritimleri ile tedavi yöntemi uygulanır.
Müziğin ruhsal yapılardaki biçimlendirme gücü bireyseldir. Bireylerin ruhsal yapıları, kişilikleri oluşurken müziğin makam ve ritimlerinin etkileri de bu kişiliklerde bireysel özellikler oluşturarak yerleşir. Aynı makam ve ritimler, aynı tür müzikler bireylerin kişiliklerine bağlı olarak ayrı etkiler bırakır. Duygulanımların kaynağı olan nesnel olgular, her bireyde ayrı ayrı öznel yaşamının sürecinde yaşanan olguların, dinlenen veya duyulan müziğin sesleriyle özdeşleşmesiyle ruhsal kişilikte yerleşir.
Bireylerin doğumundan başlayarak ruhsal yapıları biçimlenirken, dinlenen müziğin makam ve ritimlerinin yalın ve bileşik olarak, bireysel özelliklerde ruhsal yapıya yerleştiği görülür; makam ve ritimler bireylerin kişiliklerinde özel olarak belleklenir, genel belleklenme durumu seyrek görülür.
Aynı makam ve ritmin her bireyde ayrı etki bırakması bu bireysel etkilenimlerden kaynaklanır. Müziğin kulaklardan giren titreşimleri kalıplaşmış nesnel gerçekleri simgeleyen enerji etkileridir. Yaşam süreci içinde ruhsal yapıya, müzik dinlerken, müzik sesleri ile birlikte yerleşen yaşam öyküsünün izleri, dinlenen müzik sesleri ile bileşir, etki-edilgi olarak kaynaşır. Müzik dinlenirken, yaşamın imgeleri her bireyin öznel yaşam sürecinin etkilerine göre canlandırır. Müzik ile birlikte söylenen sözler (güfteler) bu bireysel geçmiş yaşam imgelerinin canlanmasını kolaylaştırır. Kişilere göre müzik zevkinin değişmesinin nedeni bu gerçekliktir. Yaşanmış olan yaşamın duygulanımlı kesitleri, sahneleri ile müziğin sesleri özdeşleşir.
Bu özdeşleşme, koşullaşma sonucu çalınan bir müziğin sesinin özdeşleşmeyi nedenleyen ortak titreşimleri, öznel gerçekliğinin duygulanımlarını ortaya çıkarır. Yolda, evde, işte, bir deniz kenarında.vb değişik ortamlarda duyulan müziğin titreşimleri, duygulanımlı yaşam kesitleri ile özdeş olduğundan, bu yaşam kesitlerini, yaşam kesitinin ortamında bulunmamasına rağmen yeniden canlandırır ve kendine bağlı duygulanımı açığa çıkarır; hüzünlenir, tasalanır, kaygılanır, üzülür veya sevgi, sevinç duyar, coşar, öfkelenir,.vb
Müziğin bu bireyselliği nedeniyle aynı makam ve ritim her bireyde ayrı etkide bulunur. Yavaş, sakin ritimli Klasik Sanat Müzik türünde bir müzik bir bireyin ruhunda sakinlik, huzur etkisi bırakırken, başka bir bireyde hüzün, karamsarlık bırakır; sanat müziğinde sevgi, sevinç bırakırken, pop türü müzikte ve hatta Arabesk bir müzikte öfke, yücelme etkisi bırakır. Bu olgu kişilerin yaşam ortamlarında paylaştıkları müziğin türüne göre değişimler gösterir. Ayrı müzik türleri (genel kategorilerdeki makam ve ritimlerin genel etkilerinin dışında), makam ve ritimleri aynı duygulanımlara neden olduğu gibi, aynı müzik türleri, (genel kategorilerdeki makam ve ritimlerin genel etkilerinin dışında), makam ve ritimlerinin ayrı duygulanımlara neden olduğu görülür.
Ruhsal bozuklukları oluşturan korku, kaygı, tasa, üzüntü, ürkü etkilerinin ruhsal yapıdan silinerek sevgi, sevinç, güven, coşku, yücelme duygularını ruhsal yapıda uyandıracak ve fizyolojik yapının bağışıklığını kuracak yaşam izleriyle özdeşleşen müzik seslerini her birey için belirleyerek, müzik ile tedavi yöntemi etkili olarak kullanılabilir.
DİN İDEOLOJİSİ:
Doğal Din inancının insanlar üzerindeki olumlu etkileri genişletilerek, Öncesiz ve sonrasız, tüm varlıkları yaratma, koruma ve yok etme gücüne sahip Tek bir Yaratanın toplum üzerindeki düzenleyici birleştirici etkileri düşünülerek dinsel inançlara dayanan ideal devlet düzeni sistemi geliştirilmiştir. Bu düşünce sisteminin ilkesi toplum ve doğada her olgunun nedeninin Tanrının varlığından geldiği düşünüşüdür. Bu düşünüşe ve Tanrısal düzene aykırı her düşünüş ve düşünceyi savunuş somut çatışma, düşmanlık nedenidir. İnsanlar arasında iyiliği, yardımlaşmayı, adaleti, eşitliği ve yasakları tanrının istekleri olarak gören bu düşünüş, zamanla kişilerin ve grupların özel çıkarlarının da sağlandığı ve korunduğu Tanrısal istekler durumuna gelmiştir.
Doğa ve toplumda ortaya çıkan her olgu ve varlığını nedenini Tanrıya bağlamak gözleme dayanan olgularla (bilimsel düşünüşle) çelişir. Bu bakış açısı sonucu tarih boyunca dinler bilimlerle çatışma içinde olmuş ve bilimsel gerçeklerin gerisinde kalmışlardır. Bireyler için olumlu bir olgu olan doğal din inancı, ideal toplum düzeni oluşturma ereği taşıdığında dinlerin kendi aralarında savaşmalarına neden olduğu gibi, tek bir dinin kendi içinde de düşmanlıklara neden olmuş ve insanların huzur ve mutluluğunun en büyük engeli olan toplumsal düzenler durumuna gelmişlerdir.
Dinsel Düşünce Sistemleri İlkelerinin Bilimsel İlkelerle Çelişmesi ve Çelişkinin Ortadan Kaldırılması:
Gazali ve onun düşüncesinin etkisinde kalan birçok insan, Tanrının istenci ile tüm varlıkları tek tek, değişmez olarak yarattığına inanır. Üç büyük ilahi dinde bu temel düşünüşü görürüz. Bu düşünüş bilimsel düşünüş olan algılara dayanan, gözlem ve deneyi reddeten bir düşünüştür. Varlıklar arasındaki neden-sonuç,etki-edilgi, ilinti-ilişki, algılamalarını kabul etmeyen, zamanı, devinimi, değişmeyi yok sayan çok yanlış bir düşünüştür. İnsanı gerçeği kavrayamaz, bilimsel düşünemez duruma getirdiğinden, insan ve toplumların uygarlıkta ilerlemesini engelleyen yanlış bir düşünüştür.
İster nedenlerin kendi başına sonsuza kadar gittiğini ve ilk nedeni oluşturan bir varlığı kabul etmeyen Dehriyeler (materyalistler) olsun, ister tüm varlıkları öncesiz ve sonsuz varlığın (Tanrının) yarattığını ve bu nedenden başka neden bulunmadığına inanan dinciler olsun, tüm düşünürler (antik filozoflar, Eflatun, Aristo da birlikte) Evrenin yaratılışının bir Nedeni ve başlangıcı olduğunu, evreni yaratan bir etkinin varlığını kabullenirler. Nedenler (etkiler) sürecinin başlangıcında varlığının nedeni olmayan bir varlığın bulunması zorunludur (yoksa nedenler sonsuza uzanır gider). Bu konuda filozoflar arasında görüş birliği vardır.
Evreni yaratan nedenin varlığının niteliği üzerine tartışmalarda ise ortak bir görüş yoktur. Mantıksal işlemlerle birbirine çelişik düşüncelerin varlığı ileri sürülebilir. Tanrının varlığı mantıksal ilkelerle, uslamlama yapılarak kanıtlanabildiği gibi reddedilebilir de. Geçerliği veya geçersizliği zorunlu mantık kuralları ile kanıtlanarak bilinir olan konularda uzlaşmazlık uslamlama ile değil algılama ile yargıya varılarak çözülmesi gerekirse de, algılamayı aşan konularda algılarımız yetersiz kaldığından mantık kurallarının kanıtları ile yetinmemiz gerekmektedir.
Öncesiz, sonrasız olan varlığın değişimini kabul edilmeyebilirsek de, sonradan varolanın, öncesi olanın değişimini kabul etmek gerekir. Bu gerçeği kabul etmemek algılanabileni reddetmektir ki bu yaşamın varlığını kabul etmemek demektir. Evrenin tanrı tarafından öncesiz ve sonsuz, değişmez olarak yaratıldığı, zamanın şimdiki durumu üzerinden hareketle yapılacak gözlemlerle, algılanan olgularla sorgulandığında reddedilmesi gerekir. “… başlangıç noktasının, içinde bulunduğumuz an’a göre yaratılmış bulunan noktadan daha uzak olması olanaklıdır. Bunu kabul ettiğiniz taktirde sonradan varolan ve sonu olmayan birtakım zaman dilimlerinin olanaklılığını kabullenmiş olursunuz.” (s.48), İbni Rüşt, Tutarsızlığın Tutarsızlığı.
Bazı düşünürlere göre ise doğal olan düşünüş ile etken olan varlıkların değişme gücü kendilerinin bir parçasını oluşturur. Öncesiz olanın değişeceği de kabul edilir. Yani öncesiz olandan öncesi olan çıkabilir. Eyleyenin durumunda da eylemlerinin çoğu istenç ile gerçekleşebileceği gibi doğal olarak da gerçekleşir. Öncesi olanın tarihi, değişimi, eyleme gücü vardır. Öncesiz olanın öncesi, değişimi olmadığından durağandır; devinimden ve eyleme gücünden yoksundur.
Yaratan evrenden ve zamandan ayrıdır. Ancak evren zamandan ve hareketten ayrılamaz. Evreni yaratan zamanı ve devinimi de yaratmıştır. Hareket olmadan zamanı ve evreni anlamak olanaksızdır.
İbni Rüşt ve filozoflar iki tür varlığı kesin kanıt kabul ederler. A) Doğasında devinim bulunmayan varlık (Tanrı) ki, zamanla ilintisi yoktur, öncesizdir.
b) Doğasında devinim olan ve zamandan ayrılamayan varlık (evren) ki ilk neden, hareket ettiricinin varlığını zorunlu kılar.
Bu iki varlık birbirinden ayrı değil, özünde birleşiktir. Evrenin yaradılışında Tanrı evreni önceler, önce gelir. Tanrı evrenin nedeni olarak evreni yarattıktan sonra, oluşan olgu ve gerçeklikleri önceleyen evrendir. Algılamaya, gözlemlemeye, olgulara dayanan kanıt gereği devinen, değişen, birbirini izleyen neden-sonuçlardan oluşan, döngüsel devinimle sonsuzluğa uzanan bir evren anlayışını; rastgele, istençle yaratılan evren anlayışına tercih etmek gerekir.
Eyleyenin eyleminde değişiklik (evreni yaratma eyleminin ortaya çıkışı) bir değişimi gerektirir; her değişim de bir değiştiriciyi gerektirir. Bu sonsuza kadar süren bir durumdur. Ya da ilk eyleyen (öncesiz varlık) hiçbir değişime açık değildir. Bu durumda ilk eyleyenin varlığını ve eylemini kabul ederiz. Sonraki varlık değişime ve oluşa açıktır. “ Eyleyene ilişik olmayan, bir değiştiriciye gereksinim olmaksızın, değişenin özünde bir takım değişikliklerin gerçekleşebileceğini ve bazı değişikliklerin bir değiştirici olmaksızın öncesine ilişebileceği kabul edilmelidir.” (s.27) ), İbni Rüşt, Tutarsızlığın Tutarsızlığı.
DİN İLKELERİYLE KURULAN İDEAL DEVLET DÜŞÜNCESİ:
İdeal devlet düzenlemesinin din ideolojisi üzerine kurulması büyük yanılgı oluşturur. Dinsel ideolojiye dayanan bir din devletinin Hıristiyan Sosyalizmi, İslam Sosyalizmi ..vb sistemlerin toplum ve devlet yapısında dogmatik düşünce ve inançlara yol açtığı, hoşgörü ortamını ortadan kaldırdığı, toplumun gelişmesinin ve insan ilişkilerinin düzenlenmesinin en büyük düşmanı durumuna geldiği görülmüştür.
Özel çıkarlar amaçlayan kişi ve gruplar, toplumlara egemen olmak için dinsel inançların duygusallığını araç olarak yaygın olarak kullanırlar. Bu tip toplum sistemleri ideal toplum tipi değil ancak ideal olarak sömürülen toplum tipleri olurlar.
Mason ve Benzeri Örgütlenmelerin Dinsel İnanç Duygulanımlarını Özel Amaçları Ve Çıkarları İçin Araç Olarak Kullanmaları:
Dostoyevski, Karamazov Kardeşler romanında İvan’ın kişiliğinde Mason Tarikatının idealleri üzerinde durur. Belki Dostoyevski’nin kendisi bir Masondur, kendi düşüncelerini dile getirmektedir.
İvan’ın düşüncelerine göre, dinsel inancı olmayan birkaç yüzbin kişiye diğer insanların dinsel bağlarla bağlanması sağlanacak, bu birkaç yüzbin kişinin tüm buyruk ve isteklerini, diğer tüm insanlar hiç karşı koymadan yerine getirecekler, böyle bir toplumsal sistemde yönetenler dışında herkes mutlu olacak.
“Böylece başlarında onları yöneten birkaç yüz bin kişinin dışında kalan milyonlarca insan mutlu olacak. Yalnız sırların koruyucusu bizler mutsuz olacağız.” (s.286)
“Bir anlaşmaya uyularak kurulmuş gizli bir birlik aciz insanları mutlu kılmak için, sırrı onlardan saklamak için kurulmuş bir birlik olabilir. Kesinlikle vardır bu olmalı da…Öyle sanıyorum ki, masonluğun temeli buna benzer bir sırra dayanmaktadır.” (s.289)
Bu ve buna benzer sistemdeki bir toplum,ancak, dinsel inançlarla kurulan ideal olarak, sömürülen bir toplum olur.
Birbirine Düşman Düşünce Sistemlerinin Bileşik Alanı: Dinsel İdeolojiler-Ulusalcı İdeolojiler-Toplumcu İdeolojiler:
Dostoyevski, çağının düşünce akımlarını anlatırken, sonraki yüzyılda üzerine kanlı toplumsal düzenler kurulacak akımlara ilişkin önemli bir gözlemden söz eder.
“ Paris’teyken…ilginç bir adam tanıdım. Bu adam, bir ajandan öte siyasi bir kimlik taşıyan bir ajan grubunun başında şef gibi bir şeydi…O sıralar kovuşturmaya uğrayan devrimci sosyalistlerden söz ediyordu… o saygıdeğer ajanın ağzından kaçırdığı hayli ilgi çekici birkaç sözü tekrarlayalım: ‘ Bizim bütün bu sosyalist, anarşist, dinsiz ve devrimcilerden pek o kadar korktuğumuz yok! dedi. Onların peşindeyiz ve ne yapıp ettiklerini gayet iyi biliyoruz. Fakat aralarında tek tük de olsa birkaç kişi var ki; durumları tamamen başka: bunlar hem Tanrıya inanan Hıristiyanlar hem de sosyalistler…bizi en çok bunlar endişeye düşürüyor.” (70, 71), Dostoyevski, Karamazov Kardeşler.
Bu Hıristiyan sosyalist düşünce sistemine, bir yüzyıl sonra nasyonalist düşünce ve duygulanım da eklendiğinde ortaya insanları etkileme gücü çok yüksek düşünce akımları ortaya çıkacaktır. Ulusalcı-toplumcu Hıristiyan düşünce ve duygulanımın gücünü bir yüzyıl sonra Adolf Hitler en etkili biçimde kullanacak, bu bileşik ideolojik alan etkisi altında kalan insanlar özgür iradelerini ve düşüncelerini yitirecek, bir ülke bütün olarak usa aykırı, mantık dışı, insan varlığına karşıt bu toplum sisteminin tutsakları olacaktır.
İdeal toplum dinsel ilkelerle gerçekleştirilemediği gibi, dinsel bir süreç taşıyan, nitelikler gösteren toplumcu-ortaklaşmacı ilkelerle de gerçekleştirilememiştir. Gerçekleşmesi bilimsel gerçeklik taşımaz. Ulusalcı toplum düzeni ise toplumsal bir sistem bile değildir. Toplumun varlık nedeni olan bireyler arasındaki yardımlaşma, dayanışma, dostluk, kardeşlik öğelerinin ve duygularının iki toplum arasındaki egemenlik, savaş ilişkileri sonucu daha güçlü olarak ortaya çıkışıdır. İki toplum arasındaki savaş, yaşamın korunması güdüsü sonucu toplumların bireyleri birbirine daha güçlü birlik, sevgi, kardeşlik ve özveri duyguları ile bağlanırlar. Ortaya çıkan bu güçlü duygusal bağ, toplumu diğer toplumlardan ayıran ortak özelliklerin belirgin olarak ortaya çıkmasına neden olur. Bu özellikler her toplumu birbirinden ayıran ulusal niteliklerdir. Ulusallık iki toplum arasındaki ilişkilerin karşılaştırılmasıyla vardır. Genel olarak toplumların dostluğu, kardeşliği, iyi ilişkileri düşünüldüğünde ulusallık nitelikleri ortadan kalkar. Ulusal duygu ve düşünceler, iki toplum arasında çatışma ortamının ilişkilerinde ortaya çıkar.
Bu düşünce bütünlükleri, kendilerini oluşturan koşullarda işlevlerini yerine getirirler. Varlıklarının nedeni olan koşular dışında, bu düşünce bütünlükleri yapay imgelemler, sanrılar (halüsinasyonlar) oluştururlar. Duygusal tepkilere bağlı olan bu düşünceler ile insanların yönlendirilmesi, belirli amaçlarda kullanılması olanaklı duruma gelir.
İnsan varolduğu sürece ruhun ölmezliği düşüncesi, varlığının sonsuz süreceği inancı, sonsuz yaşam isteği olacaktır. Bu inanç ve düşüncelere ters düşünüşler de olacaktır. Bu iki seçenek özgür olarak insan iradesine bırakılmalı, mutlu olma yöntemini insanlar kendileri özgür olarak belirlemelidir. Bu seçenekleri ideal devlet ve toplum düzeni düşünceleri ile bağıntılamamalıdır. İdeal devlet ve toplum düzeninin gerçekleştirilmesi toplumbilim, siyaset bilimi, ekonomi, psikoloji ve hukuk bilimlerinin ortaya koyacağı çok geniş ilke ve yasalar bütününden oluşabilir.
İnsanı dinsel inanç içinde kalan tek yönlü yaşama bakan bir varlık olarak görmemelidir. İnsan, yaşama süreci içinde yaşama anlayış ve bakışını sürekli değiştiren bir varlıktır. Bu nedenle:” insanlık, ruhun ölümsüzlüğünde inanmasa bile kendinde erdem için yaşama gücünü bulur. Bunu özgürlüğe, kardeşliğe, eşitliğe düşkünlüğünden alır.” (s.88) ), Dostoyevski, Karamazov Kardeşler.
Tanrıya inanmamak demek, toplumda her davranışı özgürce göstermek, hırsızlık yapmak, öldürmek, yalan söylemek…vb demek değildir. Doğa ve toplumsal yasaları, kuralları öğrenen, bilincinde olan bir insan, mutlu olarak yaşayabilmesi için bu toplum ve doğa yasalarına, kurallarına göre yaşaması gerektiğini bilir.
Toplumun ve doğanın bir düzeni vardır. Bu düzene karşı gelen Tanrının buyruk ve yasaklarına karşı gelmiştir; bu dünyada ve ölümden sonraki dünyada cezalandırılırlar
EVRENİN CANLI VARLIK OLDUĞU DÜŞÜNCESİ:
Tanrısal bir cezalandırma sistemi gibi, canlı olarak kabul edilen bir doğa sistemi tarafından da cezalandırılmaların gerçekleştirildiği kabul edilir. Antik filozoflar ve birçok İslam filozofu Evreni canlı bir varlık olarak düşünürler.
“Her etki, bilgili bir canlıdan çıkar… Gökler diri ve kavrayış sahibi cisimlerdir.”(s.175), İbni Rüşd, Tutarsızlığın Tutarsızlığı.
Gökcisimlerinin ve sistemli tüm maddenin bir canlılığı vardır. Bu canlılık üreme, yok olma biçiminde bilinen canlılık değildir. Cisimler de canlılar gibi, nedenler ve nedenliler hiyerarşisi içinde bir dizge doluşturarak canlılık kazanırlar.
“Biz herhangi bir cismin nitelik ve nicelik olarak sınırlı, dışsal bir etkene göre ve rastgele yönlerde değil özünden önce kendince belirlenmiş bir yönde, uzayda aynı anda karşıt yönlerde hareket ettiğini gördüğümüz zaman onun canlı olduğunu düşünürüz.” (s.58) ), İbni Rüşd, Tutarsızlığın Tutarsızlığı.
“ Evrenin yaratılışındaki uyumu, dengeyi, inceliği anlayamayan, onun rastgele yerleştirilen, dizilen paralellerden bileştiğini sanır. Gerçekte ise uyum ve dengenin oluşumunun içindeki inceliği, özündeki ilke ve yasalarla bilmek gerekir.” (s.60) İbni Rüşd, Tutarsızlığın Tutarsızlığı.
Burada istenç ve eyleme niteliklerine sahip olan bir canlılık değil de, doğa ve toplumsal düzenin yasalarına, ilkelerine karşı olan bir eylemin kesin olarak zarar göreceği düşüncesinin oluşturduğu etkinin canlılık olarak kabul edilmesidir. Yasa ve ilkelere karşı yapılan her türlü eylemler: hırsızlık, dolandırıcılık, ara bozuculuk ..vb yapılan toplumsal kötülükler de dahil kesin olarak cezalandırılırlar.
TOPLUMCU DUYGULANIM:
Toplumculuğun (ortaklaşmacılığın) dinsel süreç izlemesi, din inancı ilkesi ile zıtlık oluşturuyorsa da emek duygulanımı ile insan yığınlarını eyleme sürükleyen niteliği ile din duygusuyla olan benzerlikten ileri gelir. Bu duygu, din duygusunu ortaya çıkaran ahirette ve dünyada sonsuz iyi yaşama anlayışı ile kendi oluşturduğu dünyada daha iyi bir yaşama biçiminin gerçekleşmesi idealiyle benzeşir.
Sosyalizm sanayileşmek, verimliliği arttırmak amacı ile kurulmuş bir sistemden önce toplumda paylaşımı yeniden düzenlemeyi ve bu yol ile toplumsal düzeni yeniden kurmayı amaçlayan bir düşünce sistemidir. İlerleyen yıllarda, kapitalist sistem denilen ülkelerden ekonomik ve teknik olarak geri kalmamak için sanayileşmede yarışır duruma girmiş, güçlü ve ekonomik zenginliğin ancak sanayi ile olanaklı olacağı için sanayileşmeyi sistem içinde amaç edinmiştir.
Her iki üretim sistemi, üretimin eşit, adaletli dağıtımını amaçları arasına alır, ancak her iki sistem de bu amacı gerçekleştirecek ilkeler yerine, daha çok verim ve üretimi amaç olarak aldığından, verimlilik ve zenginlikten küçük bir bölüm aşırı pay alır.
Toplumsal yaşamın ilkesi olan yardımlaşma, dayanışma ile güvenliğin ve gereksinmelerin sağlanması, Darvin’in “güçlü olan yaşar, zayıf olanlar ayıklanır” ilkesine dayanan hayvanların ormanlardaki yaşamından çıkardığı kuramının insan toplumuna uygulanması ile toplumsal yaşama biçimi ile orman ortamında hayvanların yaşama biçimleri özdeşleştirilmiştir. Toplumculuk felsefe ve toplumsal düzen akımının bu ilkeyi benimsemesi ile toplumsal ortam, ormanlaşan bir ortamın niteliklerine büründüğünden toplumsal çatışmalar artar. Bu felsefenin, toplum düzeni için gözlemlerinden oluşan kuramı o günkü toplumsal ortamda gerçeklere iliştirilerek mistik denecek kadar uygunluk gösteren bir forma sokulmuştur: Toplumlar, toplum ve insanlık tarihi, birbirleri ile acımasızca savaşan sınıflara ayrılır. Sınıflar arasındaki çatışma doğal ve toplumsal yasalara göre zorunludur. İnsanın düşünce yapısı, mantığı da çatışma mantığına dayanır. Ancak bu çatışmalar toplumculuk düzeninde ortadan kalkacaktır.
Gerçekte sınıf olarak ortaya çıkan toplumsal grup ve katmanlar işbölümünün zorunlu sonuçlarıdır. Toplumların gelişmesi ile kurulan yeni üretim alanlarına bağlı olarak yeni işbölümleri, bağlı olarak üretim yapan toplum kesimleri ortaya çıkar. Toplumsal yaşam da insanların birbiriyle yardımlaşma, dayanışma zorunluluğundandır; bu zorunluluk çatışmayı değil yardımlaşmayı, dayanışmayı zorunlu kılar.
Toplumculuk olarak kavramlaştırılan bu akım, gerçek olarak tam bir “sınıfçılık akımı”dır. Sınıfçılık akımı, toplumsal yaşamı yeniden kurmayı amaçlarken toplumsal yaşamı yıkmaya yönelik, toplumlar üzerinde kargaşalara, kaoslara neden olan akım olmuştur.
KARŞITLIKLAR (ÇATIŞMA) MANTIĞI , GELİŞME MANTIĞI:
Bilgilerimiz salt varlıkların karşıtlarının niteliklerinin birlikte gözlemlenmesiyle ortaya çıkmaz. Bilginin edinilmesi yöntemini ve bilginin türlerini üç grupta toplayabiliriz.
a) Duyulara ve betimlemeye, açıklamaya dayanan bilgi yöntemi.
b) Betimlemeli bilgilerin yeniden araştırılmasına, karşılaştırılmasına, ilişkilendirilmesine dayanan bilgiler.
c) Tüm kavramların, ilke ve yasaların yeniden mantık kural ve ilkeleri ile düşünceden geçirilerek sonuçlara gidilmesi ile elde edilen bilgiler.
İnsan bilgisi, tüm evrenin bilgisine sahip(tümel) olunan bir bilgi değildir. Sürekli artan, gelişen eksik bir bilgidir. İnsan usunun tümel olmaması nedeniyle, evrendeki varlığın bilgisini bütün (Bir) olarak, sonsuz bağlantıları, görecelilikleri, sonsuz neden-sonuç ve birbirine ilişik olan nitelikleri ile birlikte kavrayarak bilgisine erişemez. Fenomenlerden (algılamalardan) gelen tekil bilgileri birleştirerek varlıkların özlerini belirler, kavramlaştırır, cinslere, türlere (kategorilere) ayırır, ilkelere yasalara ulaşır. Tekillerden ve Tikellerden oluşturduğu bu sınırlı tümellerin bilgileriyle, algılanan yeni tekillerin bilgisini ilişkilendirerek bilinen varlık ve varlıksal olguların sayısını arttırır. Yine daha tümel olan bilgilerle ilişkilendirilen tekil olgu ve varlıkların daha açılayıcı bilgisine ulaşmış olur. Usun bilgisinin artışı evrendeki varlıkların sayısal artışın görüntüsünü oluşturur.
İnsan usu her varlığın özünün bilgisine varmak için, kavradığı özü olumlaması (varlığını belirlemesi), özün dışındaki varlıkları olumsuzlaması ( yokluğu kabul etmesi) gerekir. Aynı anda, aynı zamanda, aynı yönüyle hiçbir varlık hem var, hem de yok olamaz. “ Bir şeyi tanımlarken olumlama ile olumsuzlamayı bir araya getirmek hayal gücüne bile aykırıdır.”(s.308)
“ Öz bakımından karşıt olan şeyler, bunları kabul edenlerin farklı olmalarını gerektirir. Karşıtların etkisini aynı anda kabullenme ise olanaksızdır.” (s.64),İbni Rüşt, Tutarsızlığın Tutarsızlığı.
Karşıtların ve çelişkilerin varlığı, olgu ve varlığın süreçlerinin bütünü göz önünde bulunduğunda ortaya çıkar. Ancak varlık şimdiki zamanda vardır, geçmiş varlığı ve gelecek olan varlığı olumsuzluktur (yokluktur). (Bk.,Sürekli Değişen, Dönüşen ve Göreli Olarak Değişken olan Varlık ve Olguların Bilgisine Erimenin İlkeleri, www.iinci.blogspot.com ) Sonuçta toplumların içindeki savaşı kanıtlamak için insan mantığının da çatışmalarla oluştuğu düşüncesini kanıtlama çabası, önceden belirlenen amaçlara ulaşma çabasıdır. Bu çaba bilimsel bilgi olarak ileri sürülmesine karşın bilimsel değildir ve ‘doğru bilgiyi’ bulma amacı taşımaz.
KAMUSALCI TOPLUM SİSTEMİNİN TOPLUMSAL GELİŞMEYİ ENGELLEMESİ
-İnsanın doğası gereği, ödüllendirilmelerle üretimin desteklendiği, üretim yeteneklerinin değerlemesinin sınırlandırılmadığı; inisiyatife dayanan, özel girişimcilik ortamlarında üretim yetenek ve güçlerinin potansiyelleri tam olarak ortaya çıkar.
-Yaşanan deneyimlerle kamusallaştırılmış üretim birimlerinde verimliliğin düştüğü görülmüştür (sorumlulukların ötelenmesi, işgücünün de ötelenmesini getirir).
- Üretici kadrolar, üreticilerin üretim yeteneklerine göre kamu çıkarları yönünde değil, kişisel ve grupsal çıkarların hizmetine yönelik olarak oluşturulmuş, değiştirilmiştir. Kadroların siyasi güçlerin çıkarları yönünde kullanılması engellenememiştir.
-Kamuya ait işletmelerde teknolojik yeniliklere ayak uydurulamamaktadır.
-Bu toplumsal sistemin dogmatik yapısı düşüncelerin uygun üslupla da olsa özgür olarak dile getirilmesini kabul etmediğinden, bilimin ve teknolojik gelişmelerin önünde engel oluşturur.
-İdeal olarak kabul ettiği toplumsal sistemin gerçekleştirilmesi, gelişen ekonomilerle, gelişen toplumlarla bağdaşmaz. Ürünlerin bol üretilerek bir araya toplanması ve paylaşımı ile insanın boş zaman oluşturması ve özgürce yaşaması gelişen ekonomilerle uyumlu değildir. Ürünlerin türselleşerek gelişmesi eğilimi (yasası) ile düşünülen toplum sistemi çelişmektedir. Bu nedenle bu sistem toplumların gelişme ve ilerlemelerin önünde engel oluşturur. İnsanın Mutluluğu da salt ekonomik ortamlara bağlı değildir. (Bk. Mutluluğun Anlıksal Bağlantıları, www.iinci.blogspot.com )
Ortak İlkelere Sahip İnsan Yapısının Oluşumu :
Bilgi gelişme sürecini sürdürürken, süreç içinde sahip olunan doğru bilgileri doğru eylemelerde bulunabilmek için kabullenmek zorunludur.
Kesinleşmiş tümel ilkelere tüm insanların sahip olması (kesin ilkelerde uzlaşan standart insan formunun oluşması ) olanaksızsa da siyaset insanlarının, toplumların yönetici kadrolarında bulunanların, toplum ve kurum, şirket yöneticiliği ve sorumluluğuna erişenlerin, bilim insanlarının bu ortak ilkelere sahip olması olanaklıdır. Düşünceler arasında düşmanlık oluşturan çatışmalar, dikkat edilecek üslup duyarlılığı ile birlikte tümelleşmiş bilgilerde ortak kabullenmelerle ortadan kaldırılabilir. Sözü edilen gruptaki insanların bu tümel (standart) formu almalarıyla iyi bir toplum ve dünya düzeni olanaklı olabilir.
İsmail İNCİ, 22/01/2011
